Что такое findslide.org?

FindSlide.org - это сайт презентаций, докладов, шаблонов в формате PowerPoint.


Для правообладателей

Обратная связь

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Яндекс.Метрика

Презентация на тему таблицы для родногоязыка материал (4 класс)

Содержание

Тыва дыл – республиканың ниити билиг школаларында кол эртемнерниң бирээзи. Күрүнениң өөредилге стандарттарының негелделери ëзугаар өөреникчилерниң тыва дыл талазы-биле билиг болгаш мергежил чаңчылдарынга даянып, өөредилгениң практиктиг угланыышкыннын бедидери, уругларның логиктиг бодалын, аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыры,
Эге школага тыва дыл кичээлдеринге Тыва дыл – республиканың ниити билиг школаларында кол эртемнерниң бирээзи. Күрүнениң өөредилге Эге класстарга тыва дылды өөредириниң кол сорулгалары:Уругларны медерелдии-биле шын номчуур, бижиир болгаш Таблицаларны ажыглаарының сорулгазы –   тыва дыл башкылаашкынынга болгаш өөреникчилерге янзы-бүрү Таблицаларның тургузуу:   таблицаларны 2-ги класстың өөредилге темаларынга дүүштүр аңгы-аңгы тургускан. Таблицаларны ажыглаанындан өөреникчиниң медерелдиг өөрениринче сонуургалы оттуп, билиг шиңгээдип алырынче чүткүлү күштелир. Күс дүшкен. Домак төнген утканы  (бодалды) илередир.  Домак эгезин улуг үжук-биле бижиир. Медээ аянныг домактың сөөлунге улуг сек(.) салыр.Өөредилге чылы эгелээн. Айтырыг аялгалыг домакка айтырыг демдээн (?)салыр.Школаны сакты бердиңер бе? Дыңзыг аянны илередир домактың сөөлүнге кыйгырыг демдээн (!) салырЧечектерниң чаражын чүү дээр ону! Дыңзыг аянгадужааган, кыйгырган, мактаан, йорээл салган дээн уткалыг домактар хамааржыр. Ажык үжүктер: а, ы, о, у, э, и, ө, ү, е, ё, Ажык эвес үжүктер: б,в,г,д,ж,з,й,к,л,м,н,ң,п,р,с,т,ф,х,ц,ч,ш,щ. Бижикке үннерни үжүктер-биле демдеглээр. үн= үжүкүннер болгаш үжүктерниң саны дең: ном – 3 үн, 3 үжүк.Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары: үн > үжүкүжүүнден үннериниң саны хөй: аяк – 4 үн, 3 үжүк.Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары: үн < үжүкүнүнден үжүктерниң саны хөй: аал – 2 үн, 3 үжүк.Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары: 1– ги бөлүк: үн < үжүк3-кү бөлүк:   Үн< үжук Кыска адаар ажык үннерниң үжүктери:а, ы, о , у, э, и, ө, ү Узадыр адаар ажык үннерниң үжүктери:аа, ыы, оо, уу, ээ, ии, өө, үү өк –биле адаар ажык үннерниң үжүктери: аъ, оъ,уъ, эъ, иъ, өъ, үъ: КЫСКА АДААРУЗАДЫР АДААРӨК-БИЛЕ АДААРАЖЫК ҮННЕР: Эжеш сөстерниң утказын чугаалаңар:Ал – аал, сын- сыын, ол- оол, сук- суук, Аът, эът, оът, каът, чүък, дүъш, аъш-чем, чаъс, чөъп.Өк-биле адаар ажык үннүг 9 сөс: п, т, с, ш, хПар, тавак, саазын, шары, хадың.  КҮШТҮГ АЖЫК п, б, в, т, д, с, з, ш, ж, к, г, чКОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР: й, л, м, н, ң, р, г. ЭҢ КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР: КҮШТУГ АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР- КЕЗЭЭДЕ ДҮЛЕЙ КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР- СӨС ЭГЕЗИНГЕ: БОК, ДЫТ- СӨС СӨӨЛУНГЕ: ЫЯШ, КАТ-СӨС КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР - СӨС ОРТУЗУНГА ИЙИ АЖЫК ҮН АРАЗЫНГА (АВА, ЭҢ КОШКАК ЭЖЫК ЭВЕС ҮННЕР – КЕЗЭЭДЕ ЫЫТКЫР:МАЛ, НОМ, ӨГ, АРЫГ Т ыва, Туран, Тес, туман, турар, тургузуг, тайга, тура (кузел)ЧАҢЧЫЛ ËЗУГААР Т –БИЛЕ БИЖИИР СӨСТЕР Үлегерлеп алган сөстерге бижиир:Фартук, фабрика, светофор, телефон,шкафциркуль, цирк,концерт, мотоциклЩëтка, щи, борщ, плащФ,Ц, Щ Уя, хая, аян, аяң, хаяа, аяк, аялга, яблок аныяк, хаялыг, даянгыыштыг сояр, Эгезинге: э//эээлик, эртем, эрик, эмчи, Эрес, эптиг-демниг, эжик, элезинээрем, ээргииш, ээлдек Э- ниң тыва сөске туружу Ортузунга: ээчээрен, кичээл, челээш, дээр, бээрЭ- ниң тыва сөске туружу Сөөлунге: эээдирээ, серээ,сеңээ, меңээ, чечээ, бежелээЭ- ниң тыва сөске туружу Эгезинге:  биживес         е- нин тыва сөске туружу Ортузунга: еТерезин, чер, мен, үер, элезинСактып ал: инчеек, копееке- нин тыва сөске туружу Сөөлүнге: е ине, тевене, шене, имне, шеңнее- нин тыва сөске туружу - ëзулуг, ëзугаар, ëзу-чаңчылдар, ëзуургак- вертолëт, самолëт, ëлка- Ëнзак, Алëна, ФëдорË деп үжүктуг сөстер оюн, моюн, дуюг, хоюг юбка, ЮрийЧҮЗҮ?Хою, шою, дугую, дою, куюЮ деп үжүктүг сөстер Орус дылдан үлегерлеп алган сөстерге хереглээр:Лагерь, рубль, корабль, секретарь, печенье, календарь, Ном – 1 слогШала – 2 слогҮнген – 2 слогАптара- 3 слогАа, саа-зын, ка-дагсар-лык, бер-ген, эът-тигба-жыңывыс, бажы-ңывыс, бажыңы-высКи-чээл, ки-чээлдээр, кичээл-дээрмо-юн, ду-югКөжүрүп болбас:Хой, шай, тук, Чүве адыКым? Кымнар ?башкы, башкыларөөреникчи, өөреникчилер эмчи, эмчилеруруг, уруглароол, оолдарЧүү? Чүлер?Бажың, бажыңнарМал, малдарИнек, инектерКуш, куштар,Кат, каттар Кижилер аттары: Кым?Херекселдер: Чүү? Чүлер?Материалдар: Чүү?ЧүлерЧимис аймаа: Чүү? Ногаа аймаа: Чүү?Дириг амытаннар: Чай -Хун -Күске –Кыш –ДусЧүг-Чигир - Даш - Амдан - Кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар сөстерден бижи: бедик - … Канчап тур? – Артист ырлап тур.Чүнү кылып тур? – Уруг аяк чуп Фамилиязы:Ады:Адазынын ады:Ат болгаш фамилияларга улуг ужук Азырал амытаннарның шола аттарынга улуг үжүкНиити аттарыинекаътытмоортайхойөшкуШола аттарыКалчанакЧелер-ОйКөстукВаська Дөңгүр-Хой Сыргалыг Россия ФедерациязыТыва РеспубликаЯпонияКитайИндияАмерика…Чурттар аттарынга улуг үжүк Кызыл хоорай Туран хоорайШагаан-Арыг хоорайАк-Довурак хоорайМосква хоорайЛондон хоорайТокио хоорай…Хоорайлар аттарынга улуг үжүк Каа-Хем суурЧодураа суурСукпак суурЧыраа-Бажы суурСарыг –Сеп суурТоора-Хем суур...Суурлар аттарынга улуг үжүк Кочетово кудумчузуЛенин кудумчузуНамзырай кудумчузуАныяк кудумчузу...Кудумчулар аттарынга улуг үжүк Хемнер, кожууннар, хөлдер аттарынга улуг үжүк хемнерУлуг-ХемБии-ХемКаа-ХемТес-Хем...хөлдерЧагытай ХадыңТере-ХөлАзасБайкал… Төрел сөстеражылажылчынажылдыгажылдакчы балыкбалыкчыбалыктыгбалыкчыгаш Чүү? Кыш, кат, тоорук, суг, анчы, эмКандыг ?кышкыкаттыгтооруктугСуглуг аңныгЭмниг…Канчаар?КыштаарКаттаарТооруктаарСуглаарАңнаарЭмнээр… -ла,- ле, -на, -не деп артынчы сөстеркижи-лехая-ланом-набарган-на кидин-нечортуп-ла…Малчын болуру хүндүлүг-ле ат. даа- деп сөсту шын бижиирикижи-даааът-дааак-даахову-дааномчуур-дааойнаар-дааӨөреникчи кижи каяа-даа чурумнуг болур. Кезектери:1. Эгези2. Ортузу3. ТөнчүзүТоожуушкун дээрге  көрген, дыңнаан, киришкен болуушкуннуң дугайында дес-дараалашкак кылдыр дамчыдары Чурумал дээрге кандыг-бир чүвени, болуушкунну, ажыл-чорудулганы сөс-биле чуруп көргузери Тургустунар чуруму:1. Бадыткап шынзыдар ужурлуг кол бодал.2. Кол бодалды бадыткап шынзыдар барымдаалар.3.Туңнел.Угаап-бодааныышкын Домактың чугула кежигүннериКол сөсКым? Чүү?Кымнар? Чүлер?Чангыс шыйыг-биле шыярСөглекчиКанчап тур?Канчанган?Канчаар?Чүнү кылып тур?Ийи шыйыг -биле шыяр
Слайды презентации

Слайд 2 Тыва дыл – республиканың ниити билиг школаларында кол

Тыва дыл – республиканың ниити билиг школаларында кол эртемнерниң бирээзи. Күрүнениң

эртемнерниң бирээзи. Күрүнениң өөредилге стандарттарының негелделери ëзугаар өөреникчилерниң тыва

дыл талазы-биле билиг болгаш мергежил чаңчылдарынга даянып, өөредилгениң практиктиг угланыышкыннын бедидери, уругларның логиктиг бодалын, аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыры, өөренип турар билиглерин делгемчидери чугула.


Слайд 3 Эге класстарга тыва дылды өөредириниң кол сорулгалары:
Уругларны медерелдии-биле

Эге класстарга тыва дылды өөредириниң кол сорулгалары:Уругларны медерелдии-биле шын номчуур, бижиир

шын номчуур, бижиир болгаш чугаалаарынга өөредир;
Төрээн дыл болгаш литература

талазы-биле эге билиглерни бээр;
Уругларны ном ажыглаарынга чаңчыктырар болгаш оларның дылга сонуургалын, номчулга болгаш билиглерже чүткүлүн хайныктырар;
Номчулга болгаш бижилге холбаштыр бойдусту, ниитилел амыдыралын хайгаараарын үндезилээш, өөреникчилерниң үзел-бодалын ханы чепсеглээр;
Уругларны мораль болгаш эстетика талазы-биле кижизидер;
Өөренип турар чүүлдерин сайгарып, бөлүктеп, деңнеп,түңнеп билиринге, оларның иштинден кол болгаш чугула чүүлдерни тып, тайылбырлаарынга чаңчыктырар.
Бо бүгү сорулгаларны чедип алырынга тыва дыл кичээлдеринде таблицаларны ажыглаары кол черни ээлеп турар.


Слайд 4
Таблицаларны ажыглаарының сорулгазы –
тыва дыл

Таблицаларны ажыглаарының сорулгазы –  тыва дыл башкылаашкынынга болгаш өөреникчилерге янзы-бүрү

башкылаашкынынга болгаш өөреникчилерге янзы-бүрү хевирниң өөредилге ажыл-чорудуун кылырынга, билиг

шиңгээдиринге эжеш болгаш бөлүктей өөрениринге, бот-тускайлаң ажылдаарынга, чаа билигни чедип алырынга, логиктиг бодалын, аас болгаш бижимел чугааны сайзырадырынга практиктиг дузаны чедирери.


Слайд 5 Таблицаларның тургузуу:

таблицаларны 2-ги класстың өөредилге

Таблицаларның тургузуу:  таблицаларны 2-ги класстың өөредилге темаларынга дүүштүр аңгы-аңгы тургускан.

темаларынга дүүштүр аңгы-аңгы тургускан. Таблицаларны кичээлге ажыглаары, кайы үеде

ажыглаары башкының бодунуң чогаадыкчы чоруундан хамааржыр.
Таблица, схемалар - уругнуң чаа билиг шиңгээдип алырынга, билигни быжыглаарынга, катаптаашкын үезинде ажыглаары дузалыг.


Слайд 6 Таблицаларны ажыглаанындан өөреникчиниң медерелдиг өөрениринче сонуургалы оттуп, билиг

Таблицаларны ажыглаанындан өөреникчиниң медерелдиг өөрениринче сонуургалы оттуп, билиг шиңгээдип алырынче чүткүлү

шиңгээдип алырынче чүткүлү күштелир.
Чаа чүүлге сонуургалдан кижиге

билиг шиңгээдип алыр чүткүл хевирлеттиннер ужурлуг. Уругга сонуургал болгаш чүткүл чок болза , чаа бодал төрүттүнмес, чогаадыкчы чорук сайзыравас дээрзин билир бис.
Тыва дылды эге школага өөредири уругларның угаан-медерелин, логиктиг боданыышкынын сайзырадырынга, оларны эки мөзү-шынарга кижизидеринге, күш-ажылга белеткээринге, уругларның ниити билииниң, культуразының деңнелин бедидеринге улуг ужур-дузалыг.
Школага тыва дылды өөредири уругларга төрээн дылының дугайында эге чада билиглерни алыры, өске эртемнерни шиңгээдип алырынга дузалыг.


Слайд 7 Күс дүшкен.
Домак төнген утканы (бодалды) илередир. Домак

Күс дүшкен. Домак төнген утканы (бодалды) илередир. Домак эгезин улуг үжук-биле бижиир.

эгезин улуг үжук-биле бижиир.


Слайд 8 Медээ аянныг домактың сөөлунге улуг сек(.) салыр.
Өөредилге чылы

Медээ аянныг домактың сөөлунге улуг сек(.) салыр.Өөредилге чылы эгелээн.

эгелээн.


Слайд 9 Айтырыг аялгалыг домакка айтырыг демдээн (?)салыр.
Школаны сакты

Айтырыг аялгалыг домакка айтырыг демдээн (?)салыр.Школаны сакты бердиңер бе?

бердиңер бе?


Слайд 10 Дыңзыг аянны илередир домактың сөөлүнге кыйгырыг демдээн (!)

Дыңзыг аянны илередир домактың сөөлүнге кыйгырыг демдээн (!) салырЧечектерниң чаражын чүү дээр ону!

салыр
Чечектерниң чаражын чүү дээр ону!


Слайд 11 Дыңзыг аянга
дужааган,
кыйгырган,
мактаан,
йорээл салган
дээн уткалыг

Дыңзыг аянгадужааган, кыйгырган, мактаан, йорээл салган дээн уткалыг домактар хамааржыр.

домактар хамааржыр.


Слайд 12 Ажык үжүктер: а, ы, о, у, э, и,

Ажык үжүктер: а, ы, о, у, э, и, ө, ү, е,

ө, ү, е, ё, ю, я.
Бижикке үннерни үжүктер-биле демдеглээр.


Слайд 13 Ажык эвес үжүктер:
б,в,г,д,ж,з,й,к,л,м,н,ң,п,р,с,т,ф,х,ц,ч,ш,щ.
Бижикке үннерни үжүктер-биле демдеглээр.

Ажык эвес үжүктер: б,в,г,д,ж,з,й,к,л,м,н,ң,п,р,с,т,ф,х,ц,ч,ш,щ. Бижикке үннерни үжүктер-биле демдеглээр.

Слайд 14 үн= үжүк
үннер болгаш үжүктерниң саны дең:
ном –

үн= үжүкүннер болгаш үжүктерниң саны дең: ном – 3 үн, 3 үжүк.Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары:

3 үн, 3 үжүк.
Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары:


Слайд 15 үн > үжүк
үжүүнден үннериниң саны хөй:
аяк –

үн > үжүкүжүүнден үннериниң саны хөй: аяк – 4 үн, 3 үжүк.Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары:

4 үн, 3 үжүк.
Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары:


Слайд 16 үн < үжүк
үнүнден үжүктерниң саны хөй:
аал –

үн < үжүкүнүнден үжүктерниң саны хөй: аал – 2 үн, 3 үжүк.Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары:

2 үн, 3 үжүк.
Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары:


Слайд 17 1– ги бөлүк: үн < үжүк



3-кү бөлүк:

1– ги бөлүк: үн < үжүк3-кү бөлүк:  Үн< үжук

Үн< үжук



Бердинген схемаларга дүүштүр сөстер тывары:
2-ги

бөлүк: үн > үжүк

Слайд 18 Кыска адаар ажык үннерниң үжүктери:
а, ы, о ,

Кыска адаар ажык үннерниң үжүктери:а, ы, о , у, э, и, ө, ү

у, э, и, ө, ү






Слайд 19 Узадыр адаар ажык үннерниң үжүктери:
аа, ыы, оо, уу,

Узадыр адаар ажык үннерниң үжүктери:аа, ыы, оо, уу, ээ, ии, өө, үү

ээ, ии, өө, үү






Слайд 20
өк –биле адаар ажык үннерниң үжүктери:
аъ,

өк –биле адаар ажык үннерниң үжүктери: аъ, оъ,уъ, эъ, иъ, өъ, үъ:

оъ,уъ, эъ, иъ, өъ, үъ:


Слайд 21 КЫСКА АДААР
УЗАДЫР АДААР
ӨК-БИЛЕ АДААР
АЖЫК ҮННЕР:

КЫСКА АДААРУЗАДЫР АДААРӨК-БИЛЕ АДААРАЖЫК ҮННЕР:

Слайд 22 Эжеш сөстерниң утказын чугаалаңар:
Ал – аал, сын- сыын,

Эжеш сөстерниң утказын чугаалаңар:Ал – аал, сын- сыын, ол- оол, сук-

ол- оол, сук- суук, эр – ээр, кир- киир,

өру- өөру,дүн- дүүн.

Слайд 23 Аът, эът, оът, каът, чүък, дүъш,
аъш-чем, чаъс,

Аът, эът, оът, каът, чүък, дүъш, аъш-чем, чаъс, чөъп.Өк-биле адаар ажык үннүг 9 сөс:

чөъп.
Өк-биле адаар ажык үннүг 9 сөс:


Слайд 24 п, т, с, ш, х
Пар, тавак, саазын, шары,

п, т, с, ш, хПар, тавак, саазын, шары, хадың. КҮШТҮГ АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР (СӨСТУҢ ЭГЕЗИНГЕ ЧОРУУР):

хадың.
КҮШТҮГ АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР (СӨСТУҢ ЭГЕЗИНГЕ ЧОРУУР):


Слайд 25 п, б, в, т, д, с, з, ш,

п, б, в, т, д, с, з, ш, ж, к, г, чКОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР:

ж, к, г, ч
КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР:


Слайд 26 й, л, м, н, ң, р, г.
ЭҢ

й, л, м, н, ң, р, г. ЭҢ КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР:

КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР:


Слайд 27 КҮШТУГ АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР
- КЕЗЭЭДЕ ДҮЛЕЙ

КҮШТУГ АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР- КЕЗЭЭДЕ ДҮЛЕЙ

Слайд 28 КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР
- СӨС ЭГЕЗИНГЕ: БОК, ДЫТ
-

КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР- СӨС ЭГЕЗИНГЕ: БОК, ДЫТ- СӨС СӨӨЛУНГЕ: ЫЯШ,

СӨС СӨӨЛУНГЕ: ЫЯШ, КАТ
-СӨС ОРТУЗУНГА: АПТАРА, АКША
ДҮЛЕЙ АЖЫК ЭВЕС

ҮННЕР
ЧАНЫНГА ДҮЛЕЙ БОЛУР


Слайд 29 КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР
- СӨС ОРТУЗУНГА ИЙИ

КОШКАК АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР - СӨС ОРТУЗУНГА ИЙИ АЖЫК ҮН АРАЗЫНГА

АЖЫК ҮН АРАЗЫНГА (АВА, АДА, АЖЫЛ )
- ЭҢ КОШКАК

АЖЫК ЭВЕС ҮННЕР ЧАНЫНГА (СЕМДЕР, КОҢГА)
ЫЫТКЫР БОЛУР

Слайд 30 ЭҢ КОШКАК
ЭЖЫК ЭВЕС ҮННЕР
– КЕЗЭЭДЕ ЫЫТКЫР:
МАЛ,

ЭҢ КОШКАК ЭЖЫК ЭВЕС ҮННЕР – КЕЗЭЭДЕ ЫЫТКЫР:МАЛ, НОМ, ӨГ, АРЫГ

НОМ, ӨГ, АРЫГ


Слайд 31 Т ыва, Туран, Тес, туман, турар, тургузуг, тайга,

Т ыва, Туран, Тес, туман, турар, тургузуг, тайга, тура (кузел)ЧАҢЧЫЛ ËЗУГААР Т –БИЛЕ БИЖИИР СӨСТЕР

тура (кузел)
ЧАҢЧЫЛ ËЗУГААР Т –БИЛЕ БИЖИИР СӨСТЕР


Слайд 32 Үлегерлеп алган сөстерге бижиир:
Фартук, фабрика, светофор, телефон,шкаф
циркуль, цирк,концерт,

Үлегерлеп алган сөстерге бижиир:Фартук, фабрика, светофор, телефон,шкафциркуль, цирк,концерт, мотоциклЩëтка, щи, борщ, плащФ,Ц, Щ

мотоцикл
Щëтка, щи, борщ, плащ

Ф,Ц, Щ


Слайд 33 Уя, хая, аян, аяң, хаяа, аяк, аялга, яблок

Уя, хая, аян, аяң, хаяа, аяк, аялга, яблок аныяк, хаялыг, даянгыыштыг

аныяк, хаялыг, даянгыыштыг
сояр, даялаар, таяр
сентябрь, октябрь, ноябрь, январь
Я

ДЕП ҮЖҮКТУГ СӨСТЕР

Слайд 34 Эгезинге: э//ээ

элик, эртем, эрик, эмчи, Эрес, эптиг-демниг, эжик,

Эгезинге: э//эээлик, эртем, эрик, эмчи, Эрес, эптиг-демниг, эжик, элезинээрем, ээргииш, ээлдек Э- ниң тыва сөске туружу

элезин
ээрем, ээргииш, ээлдек



Э- ниң тыва сөске туружу


Слайд 35 Ортузунга: ээ
чээрен, кичээл, челээш, дээр, бээр

Э- ниң тыва

Ортузунга: ээчээрен, кичээл, челээш, дээр, бээрЭ- ниң тыва сөске туружу

сөске туружу


Слайд 36 Сөөлунге: ээ
эдирээ, серээ,сеңээ, меңээ, чечээ, бежелээ
Э- ниң тыва

Сөөлунге: эээдирээ, серээ,сеңээ, меңээ, чечээ, бежелээЭ- ниң тыва сөске туружу

сөске туружу


Слайд 37


Эгезинге: биживес

Эгезинге: биживес     е- нин тыва сөске туружу


е- нин тыва сөске туружу


Слайд 38 Ортузунга: е
Терезин, чер, мен, үер, элезин
Сактып ал: инчеек,

Ортузунга: еТерезин, чер, мен, үер, элезинСактып ал: инчеек, копееке- нин тыва сөске туружу

копеек

е- нин тыва сөске туружу


Слайд 39 Сөөлүнге: е
ине, тевене, шене, имне, шеңне

е- нин

Сөөлүнге: е ине, тевене, шене, имне, шеңнее- нин тыва сөске туружу

тыва сөске туружу


Слайд 40 - ëзулуг, ëзугаар, ëзу-чаңчылдар, ëзуургак
- вертолëт, самолëт, ëлка
-

- ëзулуг, ëзугаар, ëзу-чаңчылдар, ëзуургак- вертолëт, самолëт, ëлка- Ëнзак, Алëна, ФëдорË деп үжүктуг сөстер

Ëнзак, Алëна, Фëдор
Ë деп үжүктуг сөстер


Слайд 41 оюн, моюн, дуюг, хоюг
юбка, Юрий

ЧҮЗҮ?
Хою, шою, дугую,

оюн, моюн, дуюг, хоюг юбка, ЮрийЧҮЗҮ?Хою, шою, дугую, дою, куюЮ деп үжүктүг сөстер

дою, кую
Ю деп үжүктүг сөстер


Слайд 42 Орус дылдан үлегерлеп алган сөстерге хереглээр:
Лагерь, рубль,

Орус дылдан үлегерлеп алган сөстерге хереглээр:Лагерь, рубль, корабль, секретарь, печенье,

корабль, секретарь, печенье, календарь, кисель,
январь, февраль, апрель,

июнь, июль, сентябрь, октябрь, ноябрь, декабрь

Чымчык демдектиг (ь) сөстер


Слайд 43 Ном – 1 слог
Шала – 2 слог
Үнген –

Ном – 1 слогШала – 2 слогҮнген – 2 слогАптара- 3

2 слог
Аптара- 3 слог

Аа, ыы, оо, уу, ээ, ии,

оо, уу, яа, еэ, ео, юу – чангыс слог болур
Дээр – 1 слог
Хоорай – 2 слог
Диңмирээшкин - 4 слог

Слогтар


Слайд 44 саа-зын, ка-даг
сар-лык, бер-ген, эът-тиг
ба-жыңывыс, бажы-ңывыс, бажыңы-выс
Ки-чээл, ки-чээлдээр, кичээл-дээр
мо-юн,

саа-зын, ка-дагсар-лык, бер-ген, эът-тигба-жыңывыс, бажы-ңывыс, бажыңы-высКи-чээл, ки-чээлдээр, кичээл-дээрмо-юн, ду-югКөжүрүп болбас:Хой, шай,

ду-юг
Көжүрүп болбас:
Хой, шай, тук, класс, эм
Ажыл, агаар, уя, эки,

эът, саат

Сөстерни көжүрери


Слайд 45 Чүве ады
Кым? Кымнар ?
башкы, башкылар
өөреникчи, өөреникчилер
эмчи, эмчилер
уруг,

Чүве адыКым? Кымнар ?башкы, башкыларөөреникчи, өөреникчилер эмчи, эмчилеруруг, уруглароол, оолдарЧүү? Чүлер?Бажың, бажыңнарМал, малдарИнек, инектерКуш, куштар,Кат, каттар

уруглар
оол, оолдар

Чүү? Чүлер?
Бажың, бажыңнар
Мал, малдар
Инек, инектер
Куш, куштар,
Кат, каттар


Слайд 46 Кижилер аттары: Кым?
Херекселдер: Чүү? Чүлер?
Материалдар: Чүү?Чүлер
Чимис аймаа: Чүү?

Кижилер аттары: Кым?Херекселдер: Чүү? Чүлер?Материалдар: Чүү?ЧүлерЧимис аймаа: Чүү? Ногаа аймаа: Чүү?Дириг


Ногаа аймаа: Чүү?
Дириг амытаннар: Чүү?
ҮнҮштер: Чүү?



Чүве адын киирип

бижи:

Слайд 47 Чай -
Хун -
Күске –
Кыш –
Дус
Чүг-
Чигир -
Даш -

Чай -Хун -Күске –Кыш –ДусЧүг-Чигир - Даш - Амдан - Кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар сөстерден бижи:


Амдан -

Кандыг? деп айтырыгга харыылаттынар сөстерден бижи:


Слайд 48 бедик - …

бедик - …


улуг - …
чаа - …
чоон - …
узун - …
семис - …
ырак - …
алгыг - …

Кандыг? деп айтырыгга харыылаар удурланышкак уткалыг сөстерни бижи:


Слайд 49 Канчап тур? – Артист ырлап тур.
Чүнү кылып тур?

Канчап тур? – Артист ырлап тур.Чүнү кылып тур? – Уруг аяк

– Уруг аяк чуп тур.
Чүнү кылган? –

Тудугжу тууйбу салган.
Канчап тур? – Бызаа эдип тур.
Канчаар? – Угбаларым ам чоруур.
Канчанган ? – Уруг удаан.
Чүнү кылырыл? – Серен онаалга күүседир.

Кылыг созу


Слайд 50 Фамилиязы:
Ады:
Адазынын ады:
Ат болгаш фамилияларга улуг ужук

Фамилиязы:Ады:Адазынын ады:Ат болгаш фамилияларга улуг ужук

Слайд 51 Азырал амытаннарның шола аттарынга улуг үжүк
Ниити аттары
инек
аът
ыт
моортай
хой
өшку
Шола аттары
Калчанак
Челер-Ой
Көстук
Васька

Азырал амытаннарның шола аттарынга улуг үжүкНиити аттарыинекаътытмоортайхойөшкуШола аттарыКалчанакЧелер-ОйКөстукВаська Дөңгүр-Хой Сыргалыг

Дөңгүр-Хой
Сыргалыг


Слайд 52 Россия Федерациязы
Тыва Республика
Япония
Китай
Индия
Америка

Чурттар аттарынга улуг үжүк

Россия ФедерациязыТыва РеспубликаЯпонияКитайИндияАмерика…Чурттар аттарынга улуг үжүк

Слайд 53 Кызыл хоорай
Туран хоорай
Шагаан-Арыг хоорай
Ак-Довурак хоорай
Москва хоорай
Лондон хоорай
Токио

Кызыл хоорай Туран хоорайШагаан-Арыг хоорайАк-Довурак хоорайМосква хоорайЛондон хоорайТокио хоорай…Хоорайлар аттарынга улуг үжүк

хоорай

Хоорайлар аттарынга улуг үжүк


Слайд 54 Каа-Хем суур
Чодураа суур
Сукпак суур
Чыраа-Бажы суур
Сарыг –Сеп суур
Тоора-Хем суур
...
Суурлар

Каа-Хем суурЧодураа суурСукпак суурЧыраа-Бажы суурСарыг –Сеп суурТоора-Хем суур...Суурлар аттарынга улуг үжүк

аттарынга улуг үжүк


Слайд 55 Кочетово кудумчузу
Ленин кудумчузу
Намзырай кудумчузу
Аныяк кудумчузу
...
Кудумчулар аттарынга улуг үжүк

Кочетово кудумчузуЛенин кудумчузуНамзырай кудумчузуАныяк кудумчузу...Кудумчулар аттарынга улуг үжүк

Слайд 56 Хемнер, кожууннар, хөлдер аттарынга улуг үжүк
хемнер
Улуг-Хем
Бии-Хем
Каа-Хем
Тес-Хем
...



хөлдер
Чагытай
Хадың
Тере-Хөл
Азас
Байкал


Хемнер, кожууннар, хөлдер аттарынга улуг үжүк хемнерУлуг-ХемБии-ХемКаа-ХемТес-Хем...хөлдерЧагытай ХадыңТере-ХөлАзасБайкал…

Слайд 57 Төрел сөстер
ажыл
ажылчын
ажылдыг
ажылдакчы
балык
балыкчы
балыктыг
балыкчыгаш

Төрел сөстеражылажылчынажылдыгажылдакчы балыкбалыкчыбалыктыгбалыкчыгаш

Слайд 58 Чүү? Кыш, кат, тоорук, суг, анчы, эм
Кандыг ?
кышкы
каттыг
тооруктуг
Суглуг
аңныг
Эмниг

Канчаар?
Кыштаар
Каттаар
Тооруктаар
Суглаар
Аңнаар
Эмнээр

Чүү? Кыш, кат, тоорук, суг, анчы, эмКандыг ?кышкыкаттыгтооруктугСуглуг аңныгЭмниг…Канчаар?КыштаарКаттаарТооруктаарСуглаарАңнаарЭмнээр…

Слайд 59 -ла,- ле, -на, -не деп артынчы сөстер
кижи-ле
хая-ла
ном-на
барган-на
кидин-не
чортуп-ла

Малчын

-ла,- ле, -на, -не деп артынчы сөстеркижи-лехая-ланом-набарган-на кидин-нечортуп-ла…Малчын болуру хүндүлүг-ле ат.

болуру хүндүлүг-ле ат.


Слайд 60 даа- деп сөсту шын бижиири
кижи-даа
аът-даа
ак-даа
хову-даа
номчуур-даа
ойнаар-даа
Өөреникчи кижи каяа-даа чурумнуг

даа- деп сөсту шын бижиирикижи-даааът-дааак-даахову-дааномчуур-дааойнаар-дааӨөреникчи кижи каяа-даа чурумнуг болур.

болур.


Слайд 61 Кезектери:
1. Эгези
2. Ортузу
3. Төнчүзү
Тоожуушкун дээрге көрген, дыңнаан, киришкен

Кезектери:1. Эгези2. Ортузу3. ТөнчүзүТоожуушкун дээрге көрген, дыңнаан, киришкен болуушкуннуң дугайында дес-дараалашкак кылдыр дамчыдары

болуушкуннуң дугайында дес-дараалашкак кылдыр дамчыдары


Слайд 62 Чурумал дээрге кандыг-бир чүвени, болуушкунну, ажыл-чорудулганы сөс-биле чуруп

Чурумал дээрге кандыг-бир чүвени, болуушкунну, ажыл-чорудулганы сөс-биле чуруп көргузери

көргузери


Слайд 63 Тургустунар чуруму:
1. Бадыткап шынзыдар ужурлуг кол бодал.
2. Кол

Тургустунар чуруму:1. Бадыткап шынзыдар ужурлуг кол бодал.2. Кол бодалды бадыткап шынзыдар

бодалды бадыткап шынзыдар барымдаалар.
3.Туңнел.
Угаап-бодааныышкын дээрге кандыг-бир бадыткаан чүүлдүң хөгжүлдези

болур

  • Имя файла: tablitsy-dlya-rodnogoyazyka-material-4-klass.pptx
  • Количество просмотров: 163
  • Количество скачиваний: 4