Презентация на тему Национальный герой Василий Манчары

(уруккутунан Нөөрүктээйи нэһилиэгин, күн бүгүн Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Бөкө нэһилиэгин

сирэ) Федор Быттааны Ханчадаев дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт.
1814 с. — тоҕус саастааҕар аҕата өлбүтүн кэнниттэн нэһилиэк быраабатын дьаһалынан дьиэтин кэргэнигэр хаһаайыстыба баһылыгынан ананар.
1827с. — ыалын кыыһын Варвара Степанованы кэргэн ылар.
1827 с. — былдьаммыт сүөһүтүн, оттуур ходуһатын төттөрү ылаары абаҕатын Чоочолуун сууттаһарыгар иирсэн, нэһилиэк чарчыыналарын дьүүлүнэн таһыллар.
1827 с. — Чоочо баай эдэр кэргэнин малын суолга көрсөн былдьаан нэһилиэк «сибииркэтигэр» угуллар, онтон күрүүр.

уон охсуунан таһыллан, остуруок хаайыытыгар угуллар.
1828 с. — Вера

диэн кыыстаналлар.
1828 с. муус устар — өрүс мууһун көйөн болуот бэрэбинэлэрин оруу сылдьан остуруок хаайыытыттан күрүүр. Чыычаах Уйбаан тыллабырынан кыһын тутуллар.
1830 с. сэтинньи — Земскэй суутунан түөрт уон биэс охсуунан таһыллан хаатырга үлэтигэр Охуоскайга ыытыллар.
1832 с. бэс ыйа — Юдома өрүһүн баһыгар болуот уһаара сылдьан Охуоскай хаатыргатыттан күрүүр.
1833 с. кулун тутар ыйа — Нөөрүктээйигэ Иван Сивцев ампаара түүн алдьатыллан 597 солк. мала уоруллубутугар холуобунан дьыала тэриллэн силиэстийэ саҕаланар.

Атласов, хаһаак Свешников сүүсчэкэ киһилээх бөлөхтөрө Күөх Кэтириинэлиин олорор

ииннэриттэн туталлар.
1833-1836 сс. — силиэстийэ ыытыллар.
1836 с. атырдьах ыйын 31 к. — уокуруктааҕы суут дьүүлүн бүтэһик уурааҕа тахсар.
1836 с. сэтинньи 24 к. — дьыаланы Иркутскай күбүрүнээтэрэ сенат көрүүтүгэр ыытар.
1837 с. ахсынньы 31 к. — Правительствующай сенат Департаменын холуобунай дьыалаларга Палаататын уурааҕа тахсар.
1838 с. кулун тутар 10 к. — отут охсуунан куорат болуоссатыгар таһыллан, Иркутскайдааҕы туус оргутар собуокка хаатырга үлэтигэр ыытыллар.
1841 с. — Нерчинскэйгэ таас чох хостуур рудникка хаатырга үлэтигэр көһөрүллэр.
1841 с. кулун тутар 30 к. — Анисим Трофимовтыын хаатыргаттан күрүүллэр.

миинэр ат уларса тиийбитин, аймаҕын уола тутан хаайтарар.
1842 с.

бэс ыйын 15 к. — Нерчинскэйгэ этабынан ыытыллар.
1842 с. атырдьах ыйа — этап кэмигэр Аллараа-Илимскэйгэ тириэрдэн хандалатын устубуттарыгар, түүнүн хонбуойтан күрээн дойдутугар кэлэн арҕаа эҥээр улуустарын баайдарын талаталыыр.
1843 с. алтынньы — Байаас Никифоров кэргэнэ Матырыаналыын кыстыыр ииннэригэр бүгэн олордохторуна, Шахурдин урядник биэс уонча киһилээх бөлөҕө тутан остуруокка киллэрэр.
1843-1847 сс. — силиэстийэ ыытыллар.

суута уон сылга илиилэриттэн истиэнэҕэ сыабынан хараҕалыырга дьүүллүүр.
1857 с.

атырдьах ыйа — суут уурааҕа толоруллар болдьоҕо кэлэр да, босхолооботтор.
1859 с. кулун тутар 13 к. — сыабыттан босхолоон, Бүлүү уокуругун Марха улууһун I Бордоҥ нэһилиэгэр үйэтин устата көскө ыытар туһунан Илин-Сибиир Кылаабынай управляющайын дьаһала тахсар. Ол күн сыабыттан босхолоон, пересыльнай хаайыыга көһөрүллэр.
1859 с. муус устар 13 к. — куорат суолун оҥоһуутугар үлэлэтэллэр.
1859 с. ыам ыйын 23 к. — күһэлэҥ көскө олорор сиригэр хандалылаах хомбуойдаммыт.
1870 с. сэтинньи 12 к. — көскө олорон 65 сааһыгар өлбүт.
#СахаИсторията@eigevk #МэнэХаналас@eigevk