Презентация на тему Тілдік этикет қолданбалы курсы Презентация 10-сынып

мәнін түсіну
Ә) Көпшілік алдында сөйлеуге дағдыландыру;
Б) Сөз

өнерінің қадірін түсінуге тәрбиелеу

Ырыс, дәулет, бақ

қонақ, несібе

тамақ, күлкі
Жалқау, тентек, қомағай

мінез, өтірік

дәулет, даналық

алғыс
Адалдық, еңбексүйгіштік, өнерпаздық

тұяқ, құлақ
Еңбек, өнер, білім

2. Жетекшісі-
3. Жолаушысы

–
4. Жолдасы –
5. Қорғаны –
6. Қорғаушысы –
7. Сынаушысы -

ақыл.
2. Жетекшісі- талап.

3. Жолаушысы – ой.
4. Жолдасы – кәсіп.
5. Қорғаны – сабыр.
6. Қорғаушысы – мінез.
7. Сынаушысы – халық
( Саққұлақ би)

3. ...
Жеті күн
1. Бала. 2. Әке.

3. ...

жүйелігі
Тіл тазалығы
Сөз айшығы
Сөз байлығы
Ой жүйелігі
шешендік

Мөңке бидің бала кезінде бір бай жоқ сұрау үшін

көш алдында келе жатып еру ауылдың жанында асық ойнап жатқан бір топ балаға жолығыпты. Балалардың бірі байдың атын үркітеді. Оған бай ашуланып әлгі баланы қуалайды. Байдың мінгені асау байтал екен, баланың желбіреген көйлегінен қорқып үркіп мөңкиді. Мөңкіп жүргенде байдың басынан бөркі ұшып түседі. Байтал одан бетер тулап байды жығып кетеді, бай қаза табады. Содан кейін байдың тумалары жиналып келіп балалардың елінен құн сұрайды. Екі ел келісе алмай кеңес бірнеше күнге созылады. Мөңке сол ауылдың баласы екен, жиналған көпке Мөңке бала былай депті: “Иә, ағалар- билер, сіздер бұл кеңесті тым ұзаққа создыңыздар ғой, бір шешімге келе алмадыңыздар. Осының билігін маған берсеңіздер, мен тез бітірер едім”,-депті. Көпшілік баланың ықыласына риза болып бір ауыздан: “Билікті бердік, ал айта ғой”,- десіпті. Сонда Мөңке бала былай депті: ...

кінәлі ел емес, тентек. Ал мұнда тентек төртеу. Меніңше,

сол төрт тентек құнды бөліп төлейтін болсын және ердің құны жүз жылқы болсын”,-депті. Сонда Мөңке бала: “ Бірінші, мың жылқыдан бір жуас ат таба алмағандай, асау байталға мінген және елде адам құрығандай асық ойнаған балалардан жөн сұраған бай тентек; екінші, адам көрмей жүргендей, баладан үркіп тулап байды жығып өлтірген байтал тентек; үшінші, ұшып түскен бөрік тентек; төртінші байталды үркіткен бала тентек. Мінеки, осы төртеу құнды бөліп төлейтін болсын”,- депті. Осы билікке екі жағы да разы болып, балалардың ауылы құнның төрт бөлігінің бірі – жиырма бес жылқы төлеп құтылыпты. Мөңке баланың би болуына осы билік басты себеп болыпты.

едің сен мүлде,
Қалай , шалым, ақылыңа келдің бе?
Жұмбақ айтам.
Егер

тапсаң, азатсың, Таба алмасаң, өлдім де!
Таба алмасаң , қанатыңнан сынғаның, Тырысып көр, ақылыңды күш болса? Мынау ғана менің саған жұмбағым:
Не қалады он екіден үшті алса?
Хан: - Онда тоғыз қалады ғой (қуанып, күліп айтады).
Әкім: ( мысқылмен) – Тапқырлық пен ақыл-ой, Сынға түскен ұрыста
Жолың сенің тағы тартты бұрысқа. Таба алмадың, Мойныңды даярлай бер қылышқа.
Жас жігіт: - Өтінемін, етіңіз бір кешірім. Ханымыздың қасық қанын қисаңыз, Мен айтар ем бұл жұмбақтың шешімін.
Әкім: Ал айта ғой, талабыңды шектемен, Балаусаға тас атқанды жек көрем. Бердім, ұлым, тілегіңді, төлеуін Қайтара алсаң кеудеңдегі отпенен?!
Жас жігіт:

деп қолыма тез. Дамылсыз іздеуіңе ерінбесең, Керегің өміріңде болады кез. 1. Шапағатты

ойға беріл, шапағатты сөзге беріл, шапағатты іске беріл. ( Заратуштра пайғамбар) 2.Әркімнің ішкі нұр сәулесінің үш аты бар, ол: еңбекқорлық, жақсылық, кішіпейілділік. 3.Егер ұлың епті, сыпайы, көнгіш, байсалды, көркемөнерде білгір, рақымды болса, ондай ұлдың жалғызы да жақсы. 4. Кім өзін жұрттан артық санаса, сол – ақымақ. 5. Көз-жіті, құлақ- сақ, көңіл кең болуы керек.