Презентация на тему Қазақстанның өзендері мен көлдері Дүниетану (4 сынып)

М
А
Қ
С
А
Т
Ы

Білімділік
Оқушыларға өзендер мен көлдер жайлы

түсінік бере
отырып ,оның географиялық орынына және оның
шаруашылық маңызына түсінік беру.

Дамытушылық
Әр оқыушыны өз қабілетін ашуға
ұмтылдыру .Картамен жұмыс жасау дағдыларын
дамыту

Тәрбиелік
Оқыушыларды өзара ынтымақтастыққа,
жауапкершілікке және экологиялық тәрбие беруге
оқыту.

- республиканың ең лай өзені. Өйткені өзен жолындағы борпылдақ

лессті сазды жыныстарды шайып өтіп, ені 10-15 км жайылмалар жасайды. Бұл уақытта өзен арнасынан асып, қатты тасиды. Су жан-жағын басып, арнасын өзгертеді. Бүгін Сырдария аңғары - республикадағы күріштен мол өнім алатын өңір. Негізгі ластауыш заттарға сульфаттар, нитриттер, мыс және магний жатады. Олардың максималды мәні сульфаттар бойынша - 12,3 есе, нитриттар бойынша - 3,0 есе, мыс бойынша - 7,0 есе және магний бойынша - 2,9 есе нормадан жоғары.

минералды тыңайтқыштар мен химиялық препараттар өте көп қолданылады.
Іле өзені
су

сапасының нашарлауы күріш егу

жат түрлердің инпродукциясы балық қорларының едәуір азаюына

Егін суаруға

мұнай тасымалдау

Қапшағай су қоймасы

Қытай шекарасына дейінгі бөлігінде кеме қатынасына қолайлы

астам уақыт бұрын синтетикалық каучук зауытын салудан бастау алды.

Қарағанды металлургия комбинатының және Теміртау қаласындағы «Карбид» өндірістік бірлестігінен шыққан сулар Нұра өзенін барынша ластауда.

Көптеген ауыл шаруашылық әрекетімен байланыстағы компоненттер ластану көздері , яғни қатты қалдықтар, қидың қалдықтары тыңайтқыштардың, токсикалық пестицидтер гербицидтер қалдықтар орындары.

Нұра өзеніне сол жерде орналасқан өндіріс орындарынан атмосфераға газ тәрізді заттар, яғни күкіртті ангидрит, күкірт сутегі, көміртегі тотығы, фенол аммиак, форматигид, көмір сутек және тағы басқа улы химиялық заттар тасталынады.

түрлі шайынды жыныстардың мөлшеріне қарап оның лайлануын анықтайды.
Жайыққа Көшім

саласының қосылар жерінде судың лайлануы бір текше метрде 290 грамм. Осы жердегі қатты шайынды жыныстардың мөлшері жылына 1900 мың тоннаға тең.

Өзен суының химиялык, құрамында карбонатты кальций тұздарының қоспасы басым болып келеді. Соңғы жылдардағы құрғақшылық және шаруашылық мақсатына алынатын су мөлшерінің артуы өзеннің орташа су көлемінің жылына 7-8 текше шақырымға дейін азаюына әкеліп соқтырады.

пайдаланған қалдық сулары ағызылады. Бір жылда түсетін қалдық сулардың

мөлшері 1,3 млрд. м³ - ті құрайды, оның шамамен 10 %-ы ешқандай тазаланбай, ал 30 %-ға дейінгісі жартылай, толық тазалаудан өтпеген күйде түседі.

Ертіс өзені алабының суы республика бойынша ең ластанған және тұрғындар денсаулығына қауіпті өзендердің бірі болып саналады. Өзендердің түбіндегі шөгінділерінің де қатты ластанғандығы анықталған. Ертіс өзені алабының бойында орналасқан 10 мың стационарлық көздерден түсетін қалдық заттардың жалпы мөлшері жылына 240 мың тоннадан асады.

дренажды сулармен ластануда.
Арыс, Келес өзендері күріш пен

мақта егіндісінде жиі қолданылатын пестицидтермен ластанып отыр.

Жамбыл фосфор зауытының сарқынды лас сулары Талас, Асы өзендері мен оның алқаптарын фтор және сары фосформен ластап отыр.

Ертіс, Жайық, Сырдария,
Іле, Шу, Нұра, Тобыл,
Көксу өзендері өндіріс қалдықтары мен тұрмыстық лас сулар, ауыр металдар, химиялық зиянды заттармен ластануда.

Өзендердің ластану түрлері

,қозғалысына байланысты ағынды көлдер,
ағынсыз көлдер болып бөлінеді.

үлкен тұйық көл.

мемлекеттерімен байланысып тұрады

метрге кішірейді.Арал теңізінің тартылуы нағыз экологиялық апат.

Бұл көлдің басты ерекшелігі – оның батыс бөлігінің суы

тұщы, шығыс бөлігінің суы ащы.

Картасы

Балқаш көлінің көріністері

қайталамай өзен -көлдердің аттарын айту.
Робин –раунд әдісі.