Что такое findslide.org?

FindSlide.org - это сайт презентаций, докладов, шаблонов в формате PowerPoint.


Для правообладателей

Обратная связь

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Яндекс.Метрика

Презентация на тему по бурятской литературе Мунхэ hургаалнуудаа заяагша

Содержание

Шэнжэлхы зорилго: “Бэлигэй толи” зохеолой мүнхэ удха шанар тодорхойлхо. Элирүүлхэ зүйлнүүд:Эрдэни-Хайбзун Галшиевай «Бэлигэй толи» - «субхашит» түхэлэй зохеол;«Бэлигэй толиие» Чингис хаанай hургаалнуудаар удхын талаар сасуулга;Зохеолой хэлэн ба уран найруулга, мүнхэ шанар элирүүлгэ.
Буряадай гурэнэй эрдэм ухаанай Министерство В.С.Мункинай нэрэмжэтэ Хэжэнгын лицей Шэнжэлэгшэ: Цыбан Шэнжэлхы зорилго: “Бэлигэй толи” зохеолой мүнхэ удха шанар тодорхойлхо. Элирүүлхэ зүйлнүүд:Эрдэни-Хайбзун Галшиевай Түрэл нютагаа суурхуулагшаЭрдэм  бэлигэйнгээ  дээжэhээ буряад арадтаа  хүртүүлhэн Эрдэни Эрдэни-Хайбзун Галшиев (1855- 1915)Бага наhандаа мүргэлшэдые дахажа зореод, олон жэлнүүдэй туршада Түбэдтэ Домогто ороhон дооромбо   Үндэр тахилгата Шилсаана Буурал баабайн  Хайбзун «Бэлигэй толиин» арадтаа бусалгаЗохеолые ном болгон хэблэгшэ хэлэ бэшэгэй доктор Цырен-Анчик Дугарнимаев:«Монгол Үнэтэй бэлэг   Монгол эрдэмтэндэ гар бэшэмэл hургаалнуудые бэлэглэhэн суута буряад Нангин дурасхаалай субарга2005 ондо Ород нютагаархин бэлигтэй Багшынгаа арадтаа асарhан аша туhыень «Бэлигэй толиин» hургаалнууд Даша Гоман субаргын шулуун дээрэ бэшэгдэhэн дооромбын hургаал хүнэй Сэсэн hургаалнуудай дээжэhээ  Эдеэнэйнгээ hайниие  үгэhэн, эhэ тооhыетнай арилгаhан, Оюунтай үгэ хэлсэ   Хэрбээ шамда эрдэм абахаяа  хандабалнь, хэншье Мэргэнhээ hургаал шагнаЮумэ мэдэдэг хүнүүдые анхаралтай шагнаЧингис хаанай Агууехэ Засагhаа Үхибүүдые hургагты    Өөрынгөө хүбүүд, басагадые hургаха, хэhээхэдээ хододоо арадайнгаа «Бэлигэй толиин» мүрнүүдээрЗунай сагай булжамуур мэтэЭртэ бодогты.Хүнэй наhанай утаҮбэлэй үдэр мэтэ. (1-дэхи шүлэг) Амитай юумэ бү хюдаАмиды амитаниие хүлөөрөө гэшхэхэ баСохихо тэргүүтэнииешье сээрлэжэ яба.Алаhан бүгэдын Эдеэгээ бү харамнаЭдеэнэй үедэ баhа хүнэй ерээ hаа,Харамнан шарайгаа уршылган бү харамна.Шүдөө   Мэргэн hургаалнуудаа буряад арадтаа сэгнэшэгүй ехэ бэлэг болгон заяагша Эрдэни-Хайбзун Галшиевта доро дохин мүргэнэбди!  Мүнхэ hургаал зэдэлнэ Джарун Хашорай субаргаар Дэнзэ хэhэн Буряаднай Дабташагүй мэргэн хэлээрээ
Слайды презентации

Слайд 2 Шэнжэлхы зорилго: “Бэлигэй толи” зохеолой мүнхэ удха шанар тодорхойлхо.

Шэнжэлхы зорилго: “Бэлигэй толи” зохеолой мүнхэ удха шанар тодорхойлхо. Элирүүлхэ зүйлнүүд:Эрдэни-Хайбзун



Элирүүлхэ зүйлнүүд:
Эрдэни-Хайбзун Галшиевай «Бэлигэй толи» - «субхашит» түхэлэй зохеол;
«Бэлигэй

толиие» Чингис хаанай hургаалнуудаар удхын талаар сасуулга;
Зохеолой хэлэн ба уран найруулга, мүнхэ шанар элирүүлгэ.


Слайд 3 Түрэл нютагаа суурхуулагша
Эрдэм бэлигэйнгээ дээжэhээ буряад

Түрэл нютагаа суурхуулагшаЭрдэм бэлигэйнгээ дээжэhээ буряад арадтаа хүртүүлhэн Эрдэни - Хайбзун

арадтаа хүртүүлhэн Эрдэни - Хайбзун Галшиев
Хэжэнгын

аймагай Ород нютагта 1855 ондо алтан дэлхэй дээрэ мүндэлhэн намтартай.


Слайд 4 Эрдэни-Хайбзун Галшиев (1855- 1915)

Бага наhандаа мүргэлшэдые дахажа зореод, олон

Эрдэни-Хайбзун Галшиев (1855- 1915)Бага наhандаа мүргэлшэдые дахажа зореод, олон жэлнүүдэй туршада

жэлнүүдэй туршада
Түбэдтэ буддын шажанай
ном

эрхимээр шудалжа,
үндэр «дооромбо» зиндаатай
наhатайдаа буряад
нютагаа бусаhан түүхэтэй.

Слайд 5 Домогто ороhон дооромбо
Үндэр тахилгата Шилсаана Буурал

Домогто ороhон дооромбо  Үндэр тахилгата Шилсаана Буурал баабайн Хайбзун дооромбые

баабайн Хайбзун дооромбые Тубэд орондо толгойн саазада хүртэхэеэ

байхадань абарhан тухай домог Хэжэнгэ нютагаар таранхай.

Слайд 6 «Бэлигэй толиин» арадтаа бусалга

Зохеолые ном болгон хэблэгшэ
хэлэ

«Бэлигэй толиин» арадтаа бусалгаЗохеолые ном болгон хэблэгшэ хэлэ бэшэгэй доктор Цырен-Анчик

бэшэгэй доктор Цырен-Анчик Дугарнимаев:
«Монгол ба түбэд хэлэнүүд
дээрэ бэшэгдэhэн

зохеолнуудые дууhан мэдэдэг Хэжэнгэhээ гарбалтай Бидия- Дара Дандарон ба Лодой Ямпиловhаа «Бэлигэй толи» тухай анха түрүүн дуулаhан байнабди.»

Слайд 7 Үнэтэй бэлэг
Монгол эрдэмтэндэ гар бэшэмэл

Үнэтэй бэлэг  Монгол эрдэмтэндэ гар бэшэмэл hургаалнуудые бэлэглэhэн суута буряад

hургаалнуудые бэлэглэhэн суута буряад дархан, hилүүршэн

Содном Бодиев.


1960 ондо Монголой академик Ц.Дамдинсурэн «Бэлигэй толиин» гар бэшэгтэй танилсажа,
үндэроор сэгнэhэн байна.


Слайд 8 Нангин дурасхаалай субарга
2005 ондо Ород нютагаархин бэлигтэй Багшынгаа

Нангин дурасхаалай субарга2005 ондо Ород нютагаархин бэлигтэй Багшынгаа арадтаа асарhан аша

арадтаа асарhан аша туhыень
дээрэ сэгнэжэ, Даша Гоман субарга

бутээhэн

Слайд 9 «Бэлигэй толиин» hургаалнууд
Даша Гоман субаргын шулуун дээрэ

«Бэлигэй толиин» hургаалнууд Даша Гоман субаргын шулуун дээрэ бэшэгдэhэн дооромбын hургаал


бэшэгдэhэн дооромбын hургаал
хүнэй наhанай хэмжуурэй богонишье hаа,
хэhэн

хэрэгэйнь мүнхэ тухай hануулна

Слайд 10 Сэсэн hургаалнуудай дээжэhээ
Эдеэнэйнгээ hайниие үгэhэн,

Сэсэн hургаалнуудай дээжэhээ Эдеэнэйнгээ hайниие үгэhэн, эhэ тооhыетнай арилгаhан, Энэ хүл

эhэ тооhыетнай арилгаhан,
Энэ хүл дээрэтнай табижа, эрын

зэргэдэ гаргаhан эмгэн hайхан эхэеэ бү мартагты!
Чингис хаанай hургаал

Ашата эсэгэ эхэ хоерые
Номой еhоор хүндэлэн яба.
Энэ наhанда
Амиды бурхан гэжэ
юртэмсын зон хэлсэдэг.
«Бэлигэй толи», 35 шүлэг


Слайд 11 Оюунтай үгэ хэлсэ
Хэрбээ шамда эрдэм

Оюунтай үгэ хэлсэ  Хэрбээ шамда эрдэм абахаяа хандабалнь, хэншье hаань,

абахаяа хандабалнь, хэншье hаань,
тэрээндэ өөрынгөө

зорилго бэелүүлхэдэнь туhала
Чингис хаанай 13-дахи hургаал

… өөрынгөө мэдэhэнүүдыешье
Оюун түгэлдэр бусадтай хэлсэ.
Тэрэшье hэжэг таhалха,
Тэрэнэй удха гүйсэд мэдэхэ
болохо.
«Бэлигэй толи», 266-дахи шүлэг


Слайд 12 Мэргэнhээ hургаал шагна
Юумэ мэдэдэг
хүнүүдые
анхаралтай шагна


Чингис хаанай

Мэргэнhээ hургаал шагнаЮумэ мэдэдэг хүнүүдые анхаралтай шагнаЧингис хаанай Агууехэ Засагhаа

Агууехэ Засагhаа

Дээдэшүүлэй hургаалай
үгэ

бүхэниинь hайн шагнажа,
сэдьхэлдээ тогтоо.
Нигүүлэсхы сэдьхэлээр
хэлэгдэhэн үгэнүүд
Олонхидоо аршаан гээшэ.
«Бэлигэй толи», 713-дахи шүлэг



Слайд 13 Үхибүүдые hургагты

Өөрынгөө хүбүүд, басагадые

Үхибүүдые hургагты  Өөрынгөө хүбүүд, басагадые hургаха, хэhээхэдээ хододоо арадайнгаа заншал

hургаха, хэhээхэдээ хододоо арадайнгаа заншал hануулагты.

Чингис хаанай

11-дэхи hургаал

Өөрын талын эртын
hайн журам
hунөөнгүй, hайн тэдхэ.
Тэрэ еhо хадаа дотор сэсэн,
hайн эрын дээдын ябадал мүн.
  «Бэлигэй толи», 753-дахи шүлэг


Слайд 14 «Бэлигэй толиин» мүрнүүдээр
Зунай сагай булжамуур мэтэ
Эртэ бодогты.
Хүнэй наhанай

«Бэлигэй толиин» мүрнүүдээрЗунай сагай булжамуур мэтэЭртэ бодогты.Хүнэй наhанай утаҮбэлэй үдэр мэтэ. (1-дэхи шүлэг)

ута
Үбэлэй үдэр мэтэ. (1-дэхи шүлэг)


Слайд 15 Амитай юумэ бү хюда
Амиды амитаниие хүлөөрөө гэшхэхэ ба
Сохихо

Амитай юумэ бү хюдаАмиды амитаниие хүлөөрөө гэшхэхэ баСохихо тэргүүтэнииешье сээрлэжэ яба.Алаhан

тэргүүтэнииешье сээрлэжэ яба.
Алаhан бүгэдын аминай харюуешье
Өөрын амяар түлэхэ бэзэ,

эдээр бэшэ. (829)

Слайд 16 Эдеэгээ бү харамна
Эдеэнэй үедэ баhа хүнэй ерээ hаа,
Харамнан

Эдеэгээ бү харамнаЭдеэнэй үедэ баhа хүнэй ерээ hаа,Харамнан шарайгаа уршылган бү

шарайгаа уршылган бү харамна.
Шүдөө ирзайн эдигшэ нохой мэтээр
Зон муушалха.

(21-дэхи шүлэг)


Слайд 17  
Мэргэн hургаалнуудаа буряад арадтаа сэгнэшэгүй ехэ бэлэг болгон

  Мэргэн hургаалнуудаа буряад арадтаа сэгнэшэгүй ехэ бэлэг болгон заяагша Эрдэни-Хайбзун Галшиевта доро дохин мүргэнэбди! 


заяагша Эрдэни-Хайбзун Галшиевта
доро дохин мүргэнэбди!
 


  • Имя файла: prezentatsiya-po-buryatskoy-literature-munhe-hurgaalnuudaa-zayaagsha.pptx
  • Количество просмотров: 120
  • Количество скачиваний: 1