Что такое findslide.org?

FindSlide.org - это сайт презентаций, докладов, шаблонов в формате PowerPoint.


Для правообладателей

Обратная связь

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Яндекс.Метрика

Презентация на тему Тыва борт уругларга беседа презентация к уроку (1 класс)

Борт – кижинин хун буруде кедер хеви боордан ангыда, каастанылганын, албан езузунун, эрге – дужаал ылгавырын коргузеринин, хунду-чергенин болгаш сузуглелдин база хеви болур. Тываларнын идик-хевинге, эт-севинге хумагалыг чораанын «Боргу чокта – сузу чок , куру чокта
Чимит-Доржу Байырович Ондар аттыг  Кызыл-Тайга ортумак школазы Борт – кижинин хун буруде кедер хеви боордан ангыда, каастанылганын, албан езузунун, Малагай –эр кышкы борт. Моолдар ону «малагай» дээр. Дилги, дырбактыг, дора дизе Тумак – кышкы эр борт. Чамдыкта «тумат борт» - даа дээр. База Хаптыга – эр кышкы борт. Улуг хой азы куску дуккур хураган кежинден Огуурза – эр куску , часкы борт. Дугун хырып каан ой алгы Дошкалыг борт азы чайгы малагай - эр куску, часкы , чайгы борт. Довурзак (доорзак) –чайгы борт. Эр-даа, кыс-даа улус кедер. Хар-назын дивес. Торгу, шекпен, Одагалыг чинзелиг борт – эргетен дужумет, феодал кижинин кедер боргу. Манчжур – Кышкы борт – эргетен феодалдын кышкы боргу. Кара киш кежи болур. Ону Кыс борт – кыс улустун даады кедер боргу. Ону торгу, савыяа, шекпен, Дыннаанынар дээш четтирдим!
Слайды презентации

Слайд 2 Борт – кижинин хун буруде кедер хеви боордан

Борт – кижинин хун буруде кедер хеви боордан ангыда, каастанылганын, албан

ангыда, каастанылганын, албан езузунун, эрге – дужаал ылгавырын коргузеринин,

хунду-чергенин болгаш сузуглелдин база хеви болур. Тываларнын идик-хевинге, эт-севинге хумагалыг чораанын «Боргу чокта – сузу чок , куру чокта – солгу чок», «Идик бакта – эжик ырак, эзер бакта – кодан ырак » дээн чечен болгаш улугер состер соглеп турар. Тывалар борттер кижинин сулде-чергези, хей-аъды синген, ынчангаш ону ору баштандыр салбас, чуге дизе хей-аъды «ужуга» бээр деп сузуглээр. Тыва борттун чергезин хамааты, шажынчы, албан-дужаалдын деп ылгап болур. Тыва кижинин сагылга-ужурларында бир онзагай чуул бар. Ол болза кандыг-даа эрге-дужаалдыг эргетен кижинин боргун уштуп езулал кылыр чанчылдан эртпези, албан сагыыры. Ынчангаш тыва борт – тыва чоннун шаг-тоогуден эдилеп чорааны национал хеви, оон бурунгу культуразынын бир кезии болур. Тыва борттернин дурзу-хевирлери болза Игорь Иргиттин чурааны болгаш тайылбырлааны-биле киирдивис.

Слайд 3 Малагай –эр кышкы борт. Моолдар ону «малагай» дээр.

Малагай –эр кышкы борт. Моолдар ону «малагай» дээр. Дилги, дырбактыг, дора

Дилги, дырбактыг, дора дизе куску хураган кежинден даараар. Маныыла

кежи база ажырбас. Эрги шагда шериг , чанчын кижи кедер турган. Оон эрге-дужаалы «сырдардан» куду турбас. Орус шеригде болза «капитан» эрге-дир ийин. Бо шагда ог-булелиг эр кижи кедер. Чылгычылар, малчыннарга кончуг тааржыр… Ирбиш кежи малагайны «бег» кижт кедер. Орус шеригде – «генерал»

Слайд 4 Тумак – кышкы эр борт. Чамдыкта «тумат борт»

Тумак – кышкы эр борт. Чамдыкта «тумат борт» - даа дээр.

- даа дээр. База – ла дилги , дырбактыг,

ирбиш, чамдыкта бору кежинден даараар. Хой кежинден даарап болбас, чуге дээрге хой –дуюглуг, сояры база оске. Даараары тускай. Анны тулуптай сояр. Дорт даяан кудуруун кежинге хевээр арттырар. Оваадайнын додары торгу, хорагай, маннык, хырып каан ой алгы-даа болур. Шаанда база-ла анчылар, чылгычылар кедип чораан. Дайын-чаа болу бергенде, анаа солдат шериглер-даа кедер.

Слайд 5 Хаптыга – эр кышкы борт. Улуг хой азы

Хаптыга – эр кышкы борт. Улуг хой азы куску дуккур хураган

куску дуккур хураган кежинден даараар. Ой чартыын оннеп каан

болур. Колдуунда аныяк улустун хуннун-даннын ажылдап кедер боргу. Каастанып кетпес.

Слайд 6 Огуурза – эр куску , часкы борт. Дугун

Огуурза – эр куску , часкы борт. Дугун хырып каан ой

хырып каан ой алгы азы ойуп каан чуга кидис

чок болза ишти , дашты додарлыг хырып каан хой, ошку дугу. Ургулчу кедер борт. Колдуу араттар кедер.

Слайд 7 Дошкалыг борт азы чайгы малагай - эр куску,

Дошкалыг борт азы чайгы малагай - эр куску, часкы , чайгы

часкы , чайгы борт. Торгу, савыяа , хилин, шекпен,

манныктан каастап даараар. Улуг могелер, кижи ортузу ажа берген эр улус азы хаа эрге-дужаалдыг кижи кедер.

Слайд 8 Довурзак (доорзак) –чайгы борт. Эр-даа, кыс-даа улус кедер.

Довурзак (доорзак) –чайгы борт. Эр-даа, кыс-даа улус кедер. Хар-назын дивес. Торгу,

Хар-назын дивес. Торгу, шекпен, ойген чуга кидис, аргаан чун-даа

болур. Эрге-дужаалдыг улустун довурзак боргу чинзелиг, дошкалыг болур.

Слайд 9 Одагалыг чинзелиг борт – эргетен дужумет, феодал кижинин

Одагалыг чинзелиг борт – эргетен дужумет, феодал кижинин кедер боргу. Манчжур

кедер боргу. Манчжур – кыдаттардан укталып келген. Ындыг борт

–биле 40 градус соокта чылгы манап хонары берге , кулак донгаш, ужуп каан болур. Ынчангаш чылыг чурт Кыдаттан келген борт дээрзи илден. Одагазын алдын-доос (павлин) чуунден кылган. Ынчангаш ук борт тогус одагалыг, чанзан дужаалдыг дужуметтин боргу бооп турар

Слайд 10 Кышкы борт – эргетен феодалдын кышкы боргу. Кара

Кышкы борт – эргетен феодалдын кышкы боргу. Кара киш кежи болур.

киш кежи болур. Ону улуг чейзен кижи кедер. Оон

шала куду дужаалдыглары – кырза, кузен, ас, диин кежи кедер. Эн унелиин – чус киштин кудуруундан даараан кара борт болур

Слайд 11 Кыс борт – кыс улустун даады кедер боргу.

Кыс борт – кыс улустун даады кедер боргу. Ону торгу, савыяа,

Ону торгу, савыяа, шекпен, чуга кидис, ой алгыдан даараан.

Ук бортту кандыг-даа назылыг кижилер кедип болур.

  • Имя файла: tyva-bort-uruglarga-beseda-prezentatsiya-k-uroku-1-klass.pptx
  • Количество просмотров: 191
  • Количество скачиваний: 2