Что такое findslide.org?

FindSlide.org - это сайт презентаций, докладов, шаблонов в формате PowerPoint.


Для правообладателей

Обратная связь

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Яндекс.Метрика

Презентация на тему Къарачай адетле

Содержание

Элде турсанг - элни адетин эт. Элинги унутсанг да, адетин унутма.
Къарачай адетле.МКОУ «Гимназия №9» г. ЧеркесскаУчитель : Хубиева Асият Кямаловна Элде турсанг - элни адетин эт. Элинги унутсанг да, адетин унутма. Халкъынгы адетлерин    билмей, Сокъур адамча джашама. Атанг саулукъда, Атлы болуб келе эсенг, тиширыугъа Кюн ашхы атдан тюшюб бер, Сенден тамада Адамгъа суусаб берсенг, Айраннга сууну алай кёб къошма, Не бек ашыкъсанг да Айраннга аталгъан байрам (Праздник айрана) Сенден тамада селешген заманда Аны ауузуна чабма. Ашаргъа олтурсанг а, Джутланыб уллу къабма. Тамададан эркинликсиз Тепсиден туруб кетме, Кесиме табды деб, Адебсизлик этме. Къонакъгъа баргъан джерингде Бек кечге къалма. Тепсиден урлаб алыб. Хурджунунга джукъ салма. Ортада табакъны Кесинги аллынга тартма Этин ашагъан сюегинги Шорпа табакъгъа атма. Столгъа, тепсиге ашаргъа Къолларынгы джайыб олтурма. Кесинги аллынгы уа Кир «хапчюкден»толтурма. Абдез алгъан адамгъа Болмайды суу къуяргъа. Юй ишлесенг, кийиз бассанг Унутма маммат джыяргъа. Абдез сууну болмайды Адам джюрюген джерге тёгерге, Хар муслиман адамгъа Керекди аны билирге. Джангы юйдегиде Биринчиге джашчыкъ тууса, Бешикге бёлеген къууанчха Къоз бёрк, джау джиб тагъадыла. Алай болмай къызчыкъ тууса, Къурманлыкъ, той этиб. Бешикге алай саладыла Джангы туугъан сабийни. Эки-юч айдан чачын джюлюб аладыла Аны да биринчи кёлегине чулгъаб. Кюбюрге саладыла Сабийни чачын чегиб – аллай бир алтын джарлылагъа чачадыла. БешикЭртде заманладаБусагъат заман Сабий бириничи тиш чыгъарса, Нартюх бюртюкледен этедиле джырна, Хоншулагъа юлюш ийиб, Тиш джырна бла сыйла. Хоншулагъа тиш джырна келсе, Къууаныб, алгъыш этиб аладыла. Сауутну къуру къайтармай, Ичине бир затчыкъ саладыла. Сабийни башын джюлюселе, Хычын этиледи, болады мал да кесерге, Тыйыншлыды ол хантладан Тийредегилеге юлюш этерге. Сабийни чачын 7, 14 неда 21 кюн джюлюрге тыйыншлыды Джыл гырджын Будай ун (пшеничная мука)Нартюх ун (кукурузная мука)Суу (вода)Ачытхыч (дрожжи)Туз (соль)Джау (масло)Бышлакъ (сыр)Эт (мясо)Гаккы (яйцо) Сабийге сайлатадыла Ол нени сайласа – ол усталыкъны(профессия) алады уллу болса, деб айтылады. Юйюнге къонакъ келсе, Андан алгъа олтурма, джатма Ашагъан заманда сёлешме Джаякъ таууш Келин келген,  къыз чыкъгъан юйде Уллу къууанч,  къурманлыкъ болады. Джууукъ, Келинни ау джаулугъун Юйню биринчи туудугъу алады. Алай болмаса уа Бир амма Келинни бетин къайынлары Ау алгъан кюн кёредиле Келинчикни джууукълары Къайынлагъа кёб берне бередиле. Келин, къайынларындан тил тутса, Аланы сыйларын кёргенин билдиред, Келинни тилин ачдыргъан къайын Келин келген юй Насыбдан, къууанчдан толады, Келинчик баш чепкенин Отоуда биргесине тургъан къызгъа къояды. Келинчикге къайынлары Кёб саугъала бередиле, Ата, ана джашларын Болушдан чыкъгъан кюн кёредиле. Келин, къайын ананы атын айтса Къаты «ауруйдула» тишлери, Атаны атын айтса уа, Къолай болмайды ишлери. Орамгъа чыкъсанг, Адетдеча, айыбсыз бар. Кесингден гитче болса да, Тиширыуну онг джанынга сал. Чанчхы бла ашарыкъ затны Къашыкъ бла ашама, Ашаб бошасанг а, Керексизге джаншаб башлама. Ашаргъа олтурсанг, Алынга артыкъ ашарыкъ тартма. Ашаб башласанг столда хантдан, Биринчи болуб джукъ алма.   Атагъа, анагъа сыйынгъан Аланы намысларын, сыйларын кёрген, Тамадагъа туруб орун берген.	 Ма Сау болугъуз!
Слайды презентации

Слайд 2 Элде турсанг - элни адетин эт. Элинги унутсанг да,

Элде турсанг - элни адетин эт. Элинги унутсанг да, адетин унутма.

адетин унутма.


Слайд 3 Халкъынгы адетлерин билмей, Сокъур адамча джашама. Атанг

Халкъынгы адетлерин  билмей, Сокъур адамча джашама. Атанг саулукъда,

саулукъда,

къолунга алыб Джауорун, башджарты ашама.

Слайд 5 Атлы болуб келе эсенг, тиширыугъа Кюн ашхы атдан тюшюб

Атлы болуб келе эсенг, тиширыугъа Кюн ашхы атдан тюшюб бер, Сенден

бер, Сенден тамада бар эсе Излеме юйде, къошда кесинге тёр.


Слайд 7 Адамгъа суусаб берсенг, Айраннга сууну алай кёб къошма, Не бек

Адамгъа суусаб берсенг, Айраннга сууну алай кёб къошма, Не бек ашыкъсанг

ашыкъсанг да Кесингден уллуну аллы бла озма.


Слайд 8 Айраннга аталгъан байрам (Праздник айрана)

Айраннга аталгъан байрам (Праздник айрана)

Слайд 9 Сенден тамада селешген заманда Аны ауузуна чабма. Ашаргъа олтурсанг а, Джутланыб

Сенден тамада селешген заманда Аны ауузуна чабма. Ашаргъа олтурсанг а, Джутланыб уллу къабма.

уллу къабма.


Слайд 11 Тамададан эркинликсиз Тепсиден туруб кетме, Кесиме табды деб, Адебсизлик этме.

Тамададан эркинликсиз Тепсиден туруб кетме, Кесиме табды деб, Адебсизлик этме.

Слайд 12 Къонакъгъа баргъан джерингде Бек кечге къалма. Тепсиден урлаб алыб. Хурджунунга джукъ

Къонакъгъа баргъан джерингде Бек кечге къалма. Тепсиден урлаб алыб. Хурджунунга джукъ салма.

салма.


Слайд 13 Ортада табакъны Кесинги аллынга тартма Этин ашагъан сюегинги Шорпа табакъгъа атма.

Ортада табакъны Кесинги аллынга тартма Этин ашагъан сюегинги Шорпа табакъгъа атма.

Слайд 14 Столгъа, тепсиге ашаргъа Къолларынгы джайыб олтурма. Кесинги аллынгы уа Кир «хапчюкден»толтурма.

Столгъа, тепсиге ашаргъа Къолларынгы джайыб олтурма. Кесинги аллынгы уа Кир «хапчюкден»толтурма.

Слайд 15 Абдез алгъан адамгъа Болмайды суу къуяргъа. Юй ишлесенг, кийиз бассанг Унутма

Абдез алгъан адамгъа Болмайды суу къуяргъа. Юй ишлесенг, кийиз бассанг Унутма маммат джыяргъа.

маммат джыяргъа.


Слайд 16 Абдез сууну болмайды Адам джюрюген джерге тёгерге, Хар муслиман адамгъа Керекди

Абдез сууну болмайды Адам джюрюген джерге тёгерге, Хар муслиман адамгъа Керекди аны билирге.

аны билирге.


Слайд 17 Джангы юйдегиде Биринчиге джашчыкъ тууса, Бешикге бёлеген къууанчха Къоз бёрк, джау

Джангы юйдегиде Биринчиге джашчыкъ тууса, Бешикге бёлеген къууанчха Къоз бёрк, джау джиб тагъадыла.

джиб тагъадыла.


Слайд 19 Алай болмай къызчыкъ тууса, Къурманлыкъ, той этиб. Бешикге алай саладыла Джангы

Алай болмай къызчыкъ тууса, Къурманлыкъ, той этиб. Бешикге алай саладыла Джангы туугъан сабийни.

туугъан сабийни.


Слайд 20 Эки-юч айдан чачын джюлюб аладыла Аны да биринчи кёлегине

Эки-юч айдан чачын джюлюб аладыла Аны да биринчи кёлегине чулгъаб. Кюбюрге

чулгъаб. Кюбюрге саладыла Этлик чач, этлик келёк дегенлери да ма аладыла.


Слайд 21 Сабийни чачын чегиб – аллай бир алтын джарлылагъа

Сабийни чачын чегиб – аллай бир алтын джарлылагъа чачадыла.

чачадыла.


Слайд 22 Бешик
Эртде заманлада
Бусагъат заман

БешикЭртде заманладаБусагъат заман

Слайд 23 Сабий бириничи тиш чыгъарса, Нартюх бюртюкледен этедиле джырна, Хоншулагъа юлюш

Сабий бириничи тиш чыгъарса, Нартюх бюртюкледен этедиле джырна, Хоншулагъа юлюш ийиб, Тиш джырна бла сыйла.

ийиб, Тиш джырна бла сыйла.


Слайд 24 Хоншулагъа тиш джырна келсе, Къууаныб, алгъыш этиб аладыла. Сауутну къуру

Хоншулагъа тиш джырна келсе, Къууаныб, алгъыш этиб аладыла. Сауутну къуру къайтармай, Ичине бир затчыкъ саладыла.

къайтармай, Ичине бир затчыкъ саладыла.


Слайд 26 Сабийни башын джюлюселе, Хычын этиледи, болады мал да кесерге, Тыйыншлыды

Сабийни башын джюлюселе, Хычын этиледи, болады мал да кесерге, Тыйыншлыды ол хантладан Тийредегилеге юлюш этерге.

ол хантладан Тийредегилеге юлюш этерге.


Слайд 27 Сабийни чачын 7, 14 неда 21 кюн джюлюрге

Сабийни чачын 7, 14 неда 21 кюн джюлюрге тыйыншлыды

тыйыншлыды


Слайд 28 Джыл гырджын
Будай ун (пшеничная мука)
Нартюх ун (кукурузная мука)
Суу

Джыл гырджын Будай ун (пшеничная мука)Нартюх ун (кукурузная мука)Суу (вода)Ачытхыч (дрожжи)Туз (соль)Джау (масло)Бышлакъ (сыр)Эт (мясо)Гаккы (яйцо)

(вода)
Ачытхыч (дрожжи)
Туз (соль)
Джау (масло)
Бышлакъ (сыр)
Эт (мясо)
Гаккы (яйцо)



Слайд 29 Сабийге сайлатадыла

Сабийге сайлатадыла

Слайд 30 Ол нени сайласа – ол усталыкъны(профессия) алады уллу

Ол нени сайласа – ол усталыкъны(профессия) алады уллу болса, деб айтылады.

болса, деб айтылады.


Слайд 31 Юйюнге къонакъ келсе, Андан алгъа олтурма, джатма Ашагъан заманда сёлешме Джаякъ

Юйюнге къонакъ келсе, Андан алгъа олтурма, джатма Ашагъан заманда сёлешме Джаякъ

таууш этиб ашама, бургунгу тартма.


Слайд 33 Келин келген, къыз чыкъгъан юйде Уллу къууанч, къурманлыкъ болады. Джууукъ,

Келин келген, къыз чыкъгъан юйде Уллу къууанч, къурманлыкъ болады. Джууукъ, тенг

тенг да джыйылады Джыйында уллу, гитче да тамадагъа сыйынады.


Слайд 34 Келинни ау джаулугъун Юйню биринчи туудугъу алады. Алай болмаса уа Бир

Келинни ау джаулугъун Юйню биринчи туудугъу алады. Алай болмаса уа Бир

амма алыб, юйге салады.  


Слайд 35 Келинни бетин къайынлары Ау алгъан кюн кёредиле Келинчикни джууукълары Къайынлагъа кёб

Келинни бетин къайынлары Ау алгъан кюн кёредиле Келинчикни джууукълары Къайынлагъа кёб берне бередиле.

берне бередиле.


Слайд 36 Келин, къайынларындан тил тутса, Аланы сыйларын кёргенин билдиред, Келинни тилин

Келин, къайынларындан тил тутса, Аланы сыйларын кёргенин билдиред, Келинни тилин ачдыргъан

ачдыргъан къайын а, Анга саугъа беред, кийим кийдиред.


Слайд 37 Келин келген юй Насыбдан, къууанчдан толады, Келинчик баш чепкенин Отоуда биргесине

Келин келген юй Насыбдан, къууанчдан толады, Келинчик баш чепкенин Отоуда биргесине тургъан къызгъа къояды.

тургъан къызгъа къояды.


Слайд 38 Келинчикге къайынлары Кёб саугъала бередиле, Ата, ана джашларын Болушдан чыкъгъан кюн

Келинчикге къайынлары Кёб саугъала бередиле, Ата, ана джашларын Болушдан чыкъгъан кюн кёредиле.

кёредиле.


Слайд 39 Келин, къайын ананы атын айтса Къаты «ауруйдула» тишлери, Атаны атын

Келин, къайын ананы атын айтса Къаты «ауруйдула» тишлери, Атаны атын айтса уа, Къолай болмайды ишлери.

айтса уа, Къолай болмайды ишлери.


Слайд 40 Орамгъа чыкъсанг, Адетдеча, айыбсыз бар. Кесингден гитче болса да, Тиширыуну онг

Орамгъа чыкъсанг, Адетдеча, айыбсыз бар. Кесингден гитче болса да, Тиширыуну онг джанынга сал.

джанынга сал.


Слайд 41 Чанчхы бла ашарыкъ затны Къашыкъ бла ашама, Ашаб бошасанг а, Керексизге

Чанчхы бла ашарыкъ затны Къашыкъ бла ашама, Ашаб бошасанг а, Керексизге джаншаб башлама.

джаншаб башлама.


Слайд 42 Ашаргъа олтурсанг, Алынга артыкъ ашарыкъ тартма. Ашаб башласанг столда хантдан, Биринчи

Ашаргъа олтурсанг, Алынга артыкъ ашарыкъ тартма. Ашаб башласанг столда хантдан, Биринчи болуб джукъ алма.  

болуб джукъ алма.  


Слайд 44 Атагъа, анагъа сыйынгъан Аланы намысларын, сыйларын кёрген, Тамадагъа туруб орун

Атагъа, анагъа сыйынгъан Аланы намысларын, сыйларын кёрген, Тамадагъа туруб орун берген.

берген. Ма бу адетледиле ёмюрден келген.


  • Имя файла: karachay-adetle.pptx
  • Количество просмотров: 178
  • Количество скачиваний: 2