Презентация на тему Жүйке жүйесінің құрылысы мен қызметі

негізін:ойлау және сөйлеу, әлеуметтік
мінез-құлқының күрделі формаларын құрайды.
Жүйке

ұлпасының негізін жүйке жасушалары-
нейрондар түзеді.
Олар ақпаратты қабылдау,беру және сақтау
қызметін атқарады.
Нейрондар:сезімтал,қозғалтқыш және
аралық болып бөлінеді.

Жүйкелер
ми

бөлімдері.

жүйке
жасушаларының ұзын өсінділерінің шоғырын
айтады.
Шоғыр жүйке қабығын

түзетін дәнекер ұлпасымен жабылған .
Жүйке түйіндері – орталық жүйке жүйесінен тыс нейрон денелерінің шоғырлануы.
Жүйке жүйесінің бір бөлігі қанқа бұлшық еттерінің жұмысын реттейді, бұл сомалық деп аталады.
Жүйке жүйесінің вегативтік деп аталатын басқа бір бөлігі ішкі мүшелердің жұмысын реттейді.

________________
_________________________________
4. Рефлекс - _______________________
__________________________________
5. Бұлшық ет синапсы- ______________
__________________________________
6. Дендрит

- _______________________
__________________________________
7. Рецептор - _______________________
_________________________________

-аксондар деп аталады.

Нейрон денелері мен қысқа өсінділердің топтасуы

ми мен жұлынның сұр заттын түзеді.

Май қабығымен қапталған ұзын өсінділер
ақ затты түзеді.

Нейронның ұзын өсінділерінің тармақталуы
жүйке ұштарын-рецепторды құрайды.

аударғанда – жауап қайтару деген мағына береді.
Рефлекс рефлекс

доғасы арқылы іске асырылады.

жылдамдықпен аралатын әлсіз биоэлектрлік ток.
Жүйке жасушаларының қысқа өсінділері қосылып

жүйке
синапсын түзеді.

Бұлшық ет синапсы қозғалтқыш талшықтың бұлшық етпен түйісуі арқылы жұмыс мүшесіне беріледі.

Қозғалтқыш нейрон талшықтары безге баратын жерде
безді синапс түзеді.

Синапс арқылы сигналдардың берілуі химиялық заттар-
медиаторлардың көмегімен іске асырылады.

Бүгу рефлексі

бөлігі орталық жүйке
жүйесінің белгілі бөлігінде орналасады.
Жүйке орталығы -

белгілі бір рефлекс әрекетін орындауға қатысуға, қандай да бір мүшенің немесе мүшелер жүйесінің іс-әрекетін басқаруға арналған нейрондардың бірігуі.

неше түрге бөлінеді?
Нейрондар неше топқа бөлінеді?
Жүйке жасушалары неден тұрады?
Сұр

зат дегеніміз не?
Жүйке жүйесі дегеніміз не?
Рефлекс не арқылы іске асырылады?
Жүйке жүйесінің қызметі қандай?
Ең қарапайым рефлекс қалай аталады?
Жүйке синапсын нелер түзеді?

ТЕСТ

Жүйке жүйесі орналасуына қарай нешеге бөлінеді?
А) екі Б) үш В) төрт
2.Қаңқа бұлшық еттерінің жұмысын реттейтін жүйке жүйесінің бір бөлігі?
А) сомалық б) жұлын в) нейрон
3. Омыртқа жотасының өзегінде орналасқан не?
А) сезімтал талшық Б) жүйке түйіндері В) жұлын
4. Жұлын неше сигменттен тұрады?
А) 53 Б) 46 В)31
5. Орталық жүйке жүйесінен тыс нейрон денелерінің шоғырлануы?
А) жүйке қабығы Б) жүйке түйіндері В) ақ зат

аталады?
А) сұр зат Б) миелин В)

ақ зат
7. Рефлекс доғасы жұлынның қай бөлігі арқылы өтеді?
А) жүйке орталығы Б) жүйке түйіндері В) сезімтал талшықтар
Орталық жүйке жүйесіне нелер жатады?
А)жүйкелер мен жүйке ұштары Б) ми мен жұлын В) ақ зат пен сұр зат
9. Ішкі мүшелердің жұмысын реттейтін жүйке жүйесінің бір бөлігі?
А) сомалақ Б) вегетативтік В) бороздалар
10. Ақпаратты қабылдау, беру және сақтау қызметін атқаратын не?
А) өсінділер Б) синапс В) нейрон

оның бөлімдері.
Жүйке жасушасының суретін салу. Кесте толтыру.

реттелуі
Рефлекстер қатысады
------------- ---------------------------------қатысады
1. Өзіндік жұмыс
(сынып оқушыларының барлығы да

жеке параққа жазбаша орындайды).

№1. Сызбанұсқаны толтыр.

2. Сәйкестік тест:
Бездердің қай топқа жататынын

цифр арқылы көрсет:

І. Ішкі секреция бездеріне:
ІІ. Сыртқы секреция бездеріне:
ІІІ. Аралас секреция бездеріне:

1. Қалқанша безі; 7. Сілекей бездері;
2. Гипофиз; 8. Ұйқы безі;
3. Жыныс бездері; 9. Тимус;
4. Қарын безі; 10. Ішек безі;
5. Эпифиз; 11. Бүйрек үсті бездері;
6. Қалқанша маңы безі; 12. Бауыр.

қою.
Миксидема. Қалқанша безінің қызметі және азық-түлікте йод жеткіліксіз болғанда

пайда болады.

Кретинизм. Балалық кезде қалқанша безінің төмендеуі салдарынан пайда болады.

Жүйкенің жоғарғы қозғыштығы байқалады. Адам ентігеді
Бақшаңкөз. Қалқанша безінің қызметінің

шамадан тыс болуынан пайда болады.

Акромегалия. Ересек адамдарда өсу гормоны көп бөлінгенде пайда болады.
Алыптық, ергежейлік. Балалық кезде өсу гормоны көп немесе аз бөлінгенде пайда болады.

Көп нүктенің орнына түсіп қалған сөздерді қой:

а) Сөл бөліп шығаратын өзектері бар бездерді ----------- -------------- бездері дейді.

ә) Бөлінетін заттарды шығаратын өзегі болмайтын бездерді ----------
------------ бездері дейді.

б) Әрі ішкі, әрі сыртқы секрециялық қызмет атқаратын бездерді
------------ ----------- бездері дейді.

в) Ішкі секреция бездерінен қанға бөлініп шығатын және организмнің әртүрлі әрекетін реттейтін заттарды ------------------- деп атайды.

г) Гормондардың барлығы -------------------- ------------------ заттарға жатады.

1) Мида орналасқан ішкі секреция безі: А. Қалқанша

безі;
Ә. Гипофиз;
Б. Ұйқы безі;
В. Эпифиз;
Г. Жыныс безі;
2) Аралас безге жататындары:
А. Қалқанша және қалқанша маңы бездері;
Ә. Гипофиз;
Б. Ұйқы безі;
В. Бүйрек үсті безі;
Г. Аталық және аналық жыныс бездері.
3) Ішкі секреция бездерінен бөлінетін зат: А. Лимфа;
Ә. Сөл;
Б. Гормон;
В. Пигмент;
Г. Фермент.

№

5. Перфокарта.
Суреттен адамның ішкі секреция бездерін номер бойынша көрсет:

1..................................
2..................................
3..................................
4..................................
5..................................
6..................................
7..................................
8..................................
9..................................
10.................................